Жыгун, А. Перліны Прыдняпроўя / Аляксандр Жыгун ; гутарыў Данііл Шэйка // Мастацтва. — 2024. — № 4. — С. 1—3.
Магілёўская вобласць шчодра ўзбагачае агульную культурную скарбонку Беларусі. Гэты край славіцца размаітай духоўнай і матэрыяльнай спадчынай, адметнымі сучаснымі праектамі, што заваявалі вядомасць далёка за межамі краіны. Пра творчыя набыткі і патэнцыял рэгіёна — у гутарцы з начальнікам упраўлення культуры Магілёўскага аблвыканкама Аляксандрам Жыгуном.
Магілёўскі край мае багатую гісторыка-культурную спадчыну. Нямала намаганняў накіравана на зберажэнне гэтага скарбу. Якія найбольш важныя работы ў гэтым кірунку правялі апошнім часам?
— Магілёўшчына мае значны рэсурс у частцы захавання гісторыка-культурнай спадчыны і ўключэння яе ў турыстычную прастору. Па стане на 1 студзеня ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь па нашай вобласці укяючаны 1074 аб’екты.
Летасьу рамках Дзяржаўнай інвестыцыйнай праграмы завершаны рэстаўрацыйныя работы на аб’екце, які з’яўляецца адной з архітэктурных перлін краіны — «Помнік архітэктуры XVIII—XIX стст. — Палацава-паркавы ансамбль у аграгарадку Жылічы Кіраўскага раёна Магілёўскай вобласці».
Адноўлены парадныя памяшканні з рэстаўрацыяй захаванага дэкору і аднаўленнем страчаных элементаў аздаблення інтэр’ераў: столяў, печаў, камінаў, паркетных падлог, асвятляльных прыбораў і мэблі.
Рэстаўрацыя закранула 12 інтэр’ераў, у якіх часткова ці поўнасцю захавалася архітэктурнае ўбранне. У экспазіцыйных залах захаваны і адрэстаўраваны ўнікальная аўтэнтычная і мастацкая пазалота, паліхромны арнаментальны роспіс і іншае архітэктурнае аздабленне, а таксама выканана залачэнне страчанага дэкору на сценах, стол я х, фрызах і карнізах.
Гэта стала магчымым дзякуючы падтрымцы Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, Магілёўскага абласнога выканаўчага камітэта.
Дзе сёлета разгорнуцца рамонтна-рэстаўрацыйныя работы?
— У рамках падрыхтоўкі да абласнога фестывалю-кірмашу працаўнікоў вёскі «Дажынкі-2024» у Клімавічах праводзіцца рэканструкцыя краязнаўчага музея, помніка гісторыка-культурнай спадчыны катэгорыі «2». Таксама завяршаюцца праектныя работы — і будуць выкананы будаўнічыя работы ў раённым Цэнтры культуры ў г. Клімавічы.
Працягнецца рэканструкцыя Палацава-паркавага ансамбля ў аграгарадку Жылічы, будаўніцтва Музея воінскай славы Магілёўскай вобласці ў раёне мемарыяльнага комплексу «Буйніцкае поле». Плануем пачаць работы па аб’екце «Рэканструкцыя парка імя Горкага з узвядзеннем музейнага комплексу і добраўпарадкаваннем тэрыторыі ў г. Магілёве».
Як сёння развіваецца музейная справа ў Магілёўскай вобласці?
Музейная сфера Магілёўскай вобласці прадстаўлена 24 дзяржаўнымі музеямі, якія з’яўляюцца навукова-даследчымі і асветніцкімі ўстановамі культуры. Сёння музей — гэта ўнікальная ўстанова, якая адначасова выступав сацыяльна-культурным інстытутам, навукова-даследчым і культурна-адукацыйным цэнтрам, ажыццяўляе актыўную працу па патрыятычным выхаванні насельніцтва.
Музеі прымаюць удзел у значных міжнародных праектах. Найбольш маштабным і адказным у мінулым годзе стаў патрыятычны праект «Дарогамі Памяці і Славы», які аб’яднаў моладзь Магілёўскай, Бранскай, Смаленскай, Ленінградскай, Астраханскай абласцей і Хабараўскага краю. Магілёўскі абласны краязнаўчы музей імя Е.Р. Раманава падрыхтаваў перасоўную экспазіцыю ў аўтобусе «МАЗ-203», якая адлюстравала падзеі Вялікай Айчыннай вайны на тэрыторыі Магілёўскай і Бранскай абласцей. Экспазіцыйны аўтобус разам з аўтакалонай праехаў па тэрыторыі Магілёўшчыны і Браншчыны. Жыхары рэгіёнаў змаглі азнаёміцца з экспазіцыяй у рамках урачыстых мерапрыемстваў.
У 2023 годзе на базе Магілёўскага абласнога мастацкага музея імя П.В. Масленікава прайшоў Міжнародны пленэр па жывапісе «Вобраз Радзімы ў выяўленчым мастацтве», у якім прынялі ўдзел 15 мастакоў з 7 краін. Тэма пленэру справаздачнага года — «Магілёўшчына індустрыяльная». Прадоўжана работа па выкананні даручэнняў Генеральнай пракуратуры Рэспублікі Беларусь па тэме «Генацыд беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны». Працягваецца праца над раздзеламі пастаянных экспазіцый «Беларусь XXI ст.», над музейнай экспазіцыяй на тэрыторыі мемарыяльнага комплексу «Буйніцкае поле».На базе экспазіцый музеяў вобласці для наведвальнікаў праводзяцца экскурсіі, музейныя заняткі, адукацыйна-патрыятычныя заняткі, культурна-адукацыйныя мерапрыемствы, лекторыі, прэзентацыі, выставачныя праекты.
Мноства гасцей на Прыдняпроўскай зямлі прымаюць рэспубліканскае свята «Купалле» («Александрыя збірае сяброў»), міжнародныя фестывалі «Анімаёўка» і «М.@гt.кантакт»… Ці ёсць сярод менш вядомых, маладых праектаў тыя, што прэтэндуюць на статус брэндавых падзей, будучых візітовак вобласці і краіны?
— На Магілёўшчыне ладзяцца знакавыя культурныя мерапрыемствы, якія добра ведаюць у нашай краіне і за яе межамі. Летась пры падтрымцы Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь упершыню прайшло рэгіянальнае свята «Вераснёўскі фэст. Палац у Жылічах», які сабраў больш за 5 тысяч наведвальнікаў за адзін дзень.
Сярод найбольш цікавых новых культурных праектаў Магілёўшчыны можна вылучыць «Форум дырыжораў». Гэта ўнікальная творчая пляцоўка для сустрэч, адкрытага дыялогу і абмену вопытам паміж дырыжорамі аркестравых калектываў, выкладчыкамі, навучэнцамі і студэнтамі музычных навучальных устаноў. Форум праводзіццаз мэтай папулярызацыі і развіцця аркестравага выканальніцтва ў Рэспубліцы Беларусь, узбагачэння нацыянальнай школы дырыжорскага майстэрства перадавым міжнародным досведам. Сёлета форум адбыўся другі раз, геаграфія пашырылася. Былі прадстаўлены Брэст, Віцебск, Гомель, Гродна, Ліда, Мінск, Магілёў, Мазыр, На-ваполацк, Масква, Санкт-Пецярбург і іншыя гарады.
У рамках форуму праходзяць семінары, майстар-класы, адкрытыя рэпетыцыі, канцэрты запрошаных музыкантаў, круглы стол па абмеркаванні актуальных пытанняў развіцця сучаснага аркестравага выканальніцтва, а таксама гранд-канцэрт, падрыхтоўка да якога пачынаецца за некалькі месяцаў да пачатку. Праграму рыхтуе заслужаны калектыў Рэспублікі Беларусь аркестр народных інструментаў імя народнага артыста Беларусі Л.Л. Іванова сумесна з дырыжорамі — удзельнікамі праекта.
Сёлета наша краіна святкуе 80-годдзе вызвалення ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Якімі культурнымі акцыямі і праектамі адзначаць гэтую дату на Магілёўшчыне?
— У плане мерапрыемстваў Магілёўскай вобласці, прысвечаных 80-й гадавіне вызвалення Рэспублікі Беларусь ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, — мітынгі-рэквіемы, канцэртныя праграмы, святы, грамадзянска-патрыятычныя акцыі, урокі мужнасці, патрыятычныя эстафеты, конкурсы ваенна-патрыятычнай песні і песень ваенных гадоў, аўта- і мотапрабегі па месцах баявой славы, многае іншае. Святочныя і памятныя мерапрыемствы адбудуцца абсалютна ў кожным кутку Магілёўшчыны — ад абласнога цэнтра да маланаселеных пунктаў. Будзе задзейнічаны увесь культурны патэнцыял рэгіёна. У праграмах мерапрыемстваў максімальна ўдзельнічае наша моладзь, бо менавіта яна з’яўляецца нашчадкам Вялікай Перамогі захавальнікам гістарычнай памяці і праўды. У раёнах і эрадах адбудуцца патрыятычныя акцыі: «Добрае сэрца етэранам» з арганізацыяй і правядзеннем музычных іншаванняў, акцыі «Ніхто не забыты!» па навядзенні парадку ля памятных знакаў і на месцах пахавання воінаў, масавыя тэатралізаваныя мерапрыемствы, акцыі «Народнае ўскладанне».
Традыцыйна пройдуць мерапрыемствы Беларуска-расійскага праекта «Цягнік памяці», тэматычныя паказы спектакляў і канцэртных праграм, паказы фільмаў пра Вялікую Айчынную вайну. У рамках праекта «Вечары на Вялікай Садовай» адбудуцца канцэрты творчых калектываў і індывідуальных выканаўцаў, навучэнцаў Магілёўскага дзяржаўнага каледжа мастацтваў. У Палацы культуры вобласці адбудзецца патрыятычны праект «Памяць сэрца. Раўненне на подзвіг». Гэта толькі частка вялікай і насычанай запланаванай праграмы.
Вялікім унёскам у захаванне гістарычнай памяці стане адкрыццё новага Музея вайсковай славы на Буйніцкім полі. Як нарадзілася гэтая ініцыятыва і на якім этапе яна цяпер?
— Напярэдадні 80-й гадавіны абароны Дняпроўскага рубяжа ініцыятыўная група ў складзе кіраўнікоў грамадскіх арганізацый, ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны і Узброеных Сіл, прадстаўнікоў пошукавых атрадаў, грамадскасці Магілёва выступіла з прапановай аб рэканструкцыі мемарыяльнага комплексу «Буйніцкае поле» і стварэнні музея вайсковай славы. Ініцыятыва была падтрымана кіраўніцтвам вобласці. Пачалася праца.
Інстытут «Магілёўграмадзянпраект» распрацаваў будаўнічы праект будынка музея ў выглядзе ордэна Вялікай Айчыннай вайны. Магілёўскі абласны краязнаўчы музей імя Е.Р. Раманава ва ўзаемадзеянні з ваеннымі гісторыкамі і пошукавікамі падрыхтаваў навуковы праект. Аўтарам архітэктурна-мастацкага праекта стала мастацкае ўнітарнае прадпрыемства «Мастацкі камбінат» грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз мастакоў».
Навуковы і мастацкі праекты экспазіцыі распрацаваны ў адпаведнасці з актуальнымі навуковымі даследаваннямі па тэме, сучаснымі тэндэнцыямі музейнай справы, з выкарыстаннем апошніх здабыткаўу галіне мультымедыя і інтэрактыўных тэхналогій, AR (дапоўненая рэальнасць), з высокім узроўнем якасці экспазіцыйных матэрыялаў і арыгінальнасцю архітэктурна-мастацкага афармлення. Інсталяцыі, дыярамы, макеты, скульптурныя кампазіцыі і інтэрактыўныя пляцоўкі, якія суправаджаюцца медыятэхналогіямі, дазволяць ярка і маштабна паказаць падзеі і герояў вайны, адпраўляючы наведвальнікаў у атмасферу ваеннага часу і эмацыйна ўздзейнічаючы на іх.
Зараз працягваецца будаўніцтва музея і збіраюцца сродкі на стварэнне экспазіцыі.
Напрыканцы хочацца пацікавіцца пра будучыню сферы культуры. Якія ўмовы створаны ў вобласці для выхавання таленавітай моладзі, што мусіць працягнуць працу старэйшага пакалення?
— Праца з таленавітай моладдзю — адзін з прыярытэтных напрамкаў у дзейнасці ўстаноў дадатковай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі Магілёўскай вобласці.
Для каардынацыі работы ў гэтым напрамку ў вобласці вядзецца банк даных перспектыўных навучэнцаў, якія вучацца ў дзіцячых школах мастацтваў, якія плённа ўдзельнічаюць у міжнародных, рэспубліканскіх конкурсах і фестывалях. Для педагогаў арганізуюцца майстар-класы, семінары-практыкумы, круглыя сталы па пытаннях павышэння эфектыўнасці работы з таленавітай моладдзю.
Ва ўстановах сярэдняй спецыяльнай адукацыі ў сферы культуры вызначана і працуе сістэма куратарства, у рамках якой вопытныя педагогі рэгулярна выязджаюць у раёны для аказання метадычнай дапамогі, правядзення індывідуальных кансультацый для педагогаў, якія працуюць з таленавітымі дзецьмі.
3 1996 па 2023 год заахвочванняў спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі ўдастоены 1094 прадстаўнікі моладзі Магілёўскай вобласці. Распараджэннямі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь летась прысуджана 17 заахвочванняў, у тым ліку 16 спецыяльных прэмій.
Гранд-прэміі з прысваеннем звання лаўрэата і ўручэннем пасведчання Спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі і нагруднага знака ўдастоены заслужаны аматарскі калектыў Рэспуб-лікі Беларусь народны харэаграфічны ансамбль «Алеся» Магілёўскага дзяржаўнага каледжа мастацтваў.
Гутарыў Данііл Шэйка.